Là một nhiếp ảnh gia chuyên chụp ảnh cưới, sinh kế của Tan Mengmeng phụ thuộc rất nhiều vào việc ghi lại niềm vui và hạnh phúc trong tình yêu của các cặp đôi.

Nhưng tỷ lệ kết hôn ở Trung Quốc đã liên tục giảm và cô gái 28 tuổi, người điều hành một studio chụp ảnh ở tỉnh Hà Nam, miền trung Trung Quốc, cảm thấy thôi thúc phải mở rộng nguồn thu nhập để tận dụng xu hướng đang ngày càng gia tăng: ly hôn. Ngoài việc những người yêu nhau trao lời thề, cô còn chụp ảnh các cặp đôi muốn kỷ niệm hoặc ăn mừng việc kết thúc cuộc hôn nhân.

Số liệu chính thức cho thấy tỷ lệ kết hôn ở Trung Quốc đang giảm mạnh, giảm hàng năm từ khoảng 13 triệu vào năm 2013 xuống dưới 7 triệu vào năm 2022, mức thấp nhất kể từ khi bắt đầu thống kê vào năm 1985, theo dữ liệu từ Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc.

Trong khi đó, số vụ ly hôn đã tăng vọt, đạt mức cao kỷ lục là 4,7 triệu vụ vào năm 2019, cao gấp 4 lần so với hai thập kỷ trước. Sự thay đổi này đã góp phần gây ra cuộc khủng hoảng nhân khẩu học sâu sắc mà nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang phải đối mặt. Cuộc khủng hoảng trầm trọng hơn do nền kinh tế chậm lại, dân số già hóa nhanh chóng và ngày càng ít phụ nữ sinh con sau khi chính sách một con kết thúc.

Tan cho biết cô đã chuyển hướng dịch vụ chụp ảnh của mình sang những cặp đôi ly hôn sau khi chứng kiến cảnh xếp hàng dài bên ngoài các văn phòng chính phủ xử lý thủ tục ly thân.

Kể từ năm ngoái, Tan đã chụp ảnh khoảng 30 cặp đôi, ghi lại những khoảnh khắc đau khổ và vui sướng khi họ cắt đứt quan hệ hôn nhân. "Đây là một công việc tốt. Dù sao thì niềm vui và nỗi buồn đều đáng để ghi lại", Tan nói.

Thái độ với việc ly hôn thay đổi

Trong khi ly hôn từng bị kỳ thị trong xã hội Trung Quốc, nơi luôn coi trọng sự gắn kết và ổn định của gia đình, thì hiện nay nhiều người trẻ chọn không kết hôn. Đối với những người chọn kết hôn, sẽ có sự chấp nhận lớn hơn nếu cuộc hôn nhân không thành.

Sự thay đổi về văn hóa đã tạo nên một ngành kinh doanh bùng nổ trong lĩnh vực chụp ảnh ly hôn không chỉ cho Tan mà còn cho các nhiếp ảnh gia khác với hy vọng kiếm lời.

Những bức ảnh được chia sẻ trên mạng xã hội Trung Quốc Xiaohongshu cho thấy một số cặp đôi đang ký giấy ly hôn, trong khi những người khác tạo dáng với giấy chứng nhận ly hôn của họ.

"29 tuổi. Ly hôn vui vẻ", một người dùng viết kèm theo ảnh chụp giấy chứng nhận kết hôn và ly hôn của cô ấy đặt cạnh nhau. Các công ty hiện nay cũng cung cấp dịch vụ loại bỏ những kỷ vật cưới cũ của người đã ly hôn và bất kỳ kỷ vật không mong muốn nào khác theo một nghi lễ trang trọng.

Peng Xiujian, nghiên cứu viên cao cấp tại Đại học Victoria ở Úc, cho biết thời thế thay đổi phản ánh thế hệ trẻ coi trọng tự do cá nhân và phát triển sự nghiệp. Bà cho biết sự suy giảm hôn nhân là do yếu tố kinh tế và xã hội, bao gồm môi trường làm việc áp lực cao, thị trường lao động cạnh tranh và chi phí sinh hoạt cao.

Tan cho biết, đối với những người lựa chọn ly hôn, việc này không còn bị coi là điều đáng xấu hổ nữa. "Không có gì đáng xấu hổ khi đủ can đảm để ly hôn", Tan nói. "Cả hai bên vẫn còn tình cảm… và muốn kỷ niệm mối quan hệ".

Một cặp đôi thuê Tan đã chọn một nhà hàng nơi họ có buổi hẹn hò đầu tiên. Cặp đôi gọi một vài món ăn hoài niệm, ngồi đối diện nhau bất động. "Cuối buổi chụp ảnh, cả hai đều khóc", Tan nói.

Tan cho biết, dù họ chăm sóc lẫn nhau, song người vợ không thể chịu đựng được việc cãi vã với gia đình chồng và chồng cô quá bận rộn với công việc để giúp giải quyết xung đột.

Tất nhiên, một số cuộc chia tay không diễn ra suôn sẻ. Tan kể rằng có lần một người đàn ông đã dành toàn bộ buổi chụp ảnh để nghịch điện thoại. Người phụ nữ bắt đầu khóc.

Khi người phụ nữ nhận lại ảnh, cô nhận thấy không có nhiều ảnh có mặt chồng cũ của mình. "Tôi không dám nói với cô ấy rằng chính người đàn ông đó đã yêu cầu tôi cố gắng không chụp khuôn mặt của anh ta", Tan nói. Ngay sau đó, Tan phát hiện ra người đàn ông đó đã đặt một nhiếp ảnh gia khác để chụp ảnh cưới với người bạn đời mới của mình.

"Nhà máy ly hôn"

Tại một nhà máy cách thủ đô Bắc Kinh khoảng 96 km, Liu Wei và nhóm của ông điều hành một doanh nghiệp giúp các cặp đôi đã ly hôn tiêu hủy bằng chứng về cuộc hôn nhân của họ.

Khuôn mặt trên những bức ảnh cưới cũ được phun sơn để đảm bảo riêng tư trước khi bị ném vào máy nghiền cùng với những kỷ vật khác.

Đối với những người đang tuyệt vọng muốn khép lại nỗi đau và bước tiếp, toàn bộ quá trình này đều được ghi lại. Liu cho biết đôi khi anh cảm thấy mình giống như một bác sĩ, phải vượt qua giai đoạn chia tay mà không được quá xúc động. "Ly hôn không hẳn là điều xấu. Nó có thể là điều tốt. Vì vậy, không cần phải cảm thấy buồn về điều đó", Liu nói.

Anh cho biết dịch vụ của anh, có giá từ 8 đến 28 USD, có nhu cầu cao đến mức doanh nghiệp đang phát triển mạnh. Kể từ khi nhà máy của anh mở cửa vào năm 2021, anh đã hủy ảnh cưới của khoảng 2.500 cặp đôi.

Nhà kinh tế học Gary Ng tại ngân hàng đầu tư Natixis của Pháp cho biết mặc dù khó có thể dự đoán quy mô thị trường và dư địa tăng trưởng, nhưng tỷ lệ ly hôn ở Trung Quốc đang tăng có nghĩa là "chắc chắn sẽ có nhiều hoạt động kinh tế hơn diễn ra xung quanh nước này".

Tan, nhiếp ảnh gia, đã suy nghĩ trước về cách phát triển doanh nghiệp của mình. Kế hoạch mới nhất của cô liên quan đến việc thu hút khách hàng quay lại trong trường hợp số phận đưa các cặp đôi ly hôn trở lại với nhau. "Tôi sẽ giảm giá 18% cho họ nếu hai người tái hôn và nhờ tôi chụp ảnh", cô nói.

Theo Công luận