Theo chị Hà My (hiện đang làm việc về lĩnh vực giáo dục mầm non và giáo dục đặc biệt ở Nhật), giáo dục sớm không phải dạy con điều gì to lớn. Hiện chị đang làm mẹ của 3 em bé: 6 tuổi, 4 tuổi và 3 tuổi. Chị dạy con học mọi điều từ gia đình, học cách yêu thương lành mạnh, học các giá trị và phong cách sống, học sự bao dung và tử tế giữa người với người.

“Để trẻ có thế giới quan rộng mở, chúng tôi đọc sách cho con mỗi ngày. Con được đi nhiều nơi, chơi cùng thiên nhiên, trải nghiệm cuộc sống, mở rộng cảm quan bằng 5 giác quan cơ bản: Thính giác, vị giác, xúc giác, thị giác và khứu giác”, bà mẹ trẻ cho biết thêm.

Theo đó, chị Hà My chia sẻ một số cách áp dụng để con được giáo dục sớm cho như sau:

Giáo dục sớm bằng hội hoạ - giấy và bút

Cho con vẽ từ sớm cũng là cách để con rèn luyện não phải và phát triển trí thông minh không gian - một trong những trí thông minh giúp trẻ sáng tạo. Tuy nhiên, mẹ sẽ không dạy vẽ, các con sẽ được giới thiệu giấy, bút và tự vẽ bằng trí tưởng tượng, khả năng của mình. Bà mẹ trẻ cũng không có ý định cho con học vẽ, bởi gia đình chị ưu phát triển tư duy tưởng tượng của con, hơn là đánh giá chất lượng của bức vẽ.

Giấy vẽ và bút luôn là thứ có trong túi của chị khi đi ra ngoài, là vật cứu tinh để con có thể im lặng, hoặc là chủ đề để cả nhà giao tiếp với con thông qua bức vẽ. Thường, chị sẽ chọn các loại giấy có độ sần để tăng cảm giác khi con vẽ, đồng thời có chất liệu thẩm màu tốt hơn.

Bắt nguồn từ tình yêu vẽ, các con cũng tự mình viết các nét chữ đầu tiên mà không qua bất kỳ bài giảng nào cả. Vì cách dạy tốt nhất chính là cách dạy đi từ tình yêu.

Giáo dục sớm bằng cách trao quyền tự do - giúp trẻ tự lập trong suy nghĩ

Thứ nhất, tạo môi trường để con được tự do 

Thiết kế ngôi nhà để trẻ chơi tự do - tự chủ trong việc chơi và thực hiện các hoạt động cá nhân. Hạn chế các vật dụng nguy hiểm trong nhà để không phải cấm đoán con. Quy tắc: Nếu không muốn con chạm vào thứ gì, thay vì nói “không” thì hãy để khuất tầm mắt của trẻ.

Thứ 2, trao quyền

Trẻ con thường thích được chơi với nước, bắt chước ba mẹ làm bếp. Chị My cung cấp vật dụng cần thiết để trẻ tham gia cùng ba mẹ, trong các hoạt động làm bếp. Dao kéo là một ví dụ điển hình.

Chị chuẩn bị dao kéo chuyên dụng cho trẻ nhỏ, để trẻ tham gia vào các hoạt động nấu nướng, vừa giúp trẻ tăng thêm sự trách nhiệm, cảm thấy mình có ý nghĩa cho gia đình. Đây cũng là cách trẻ tập luyện sự tập trung. Việc cho trẻ đóng góp để tạo ra bữa ăn còn giúp con có niềm vui trong việc ăn uống, nhất là các loại rau xanh.

Khi con gái chị bắt đầu triệu chứng ghét ăn rau, chị My không ép con. Bà mẹ trẻ để con chọn lựa loại rau mình sẽ nấu cho bữa tối và để bé cùng thực hiện quy trình nấu nướng. Kết quả là cô bé đã có thể ăn một chén canh có rau.

Thứ 3: Để con tự giác

Sự thật là, chúng ta không thể mong đợi một đứa trẻ 4 tuổi tự giác làm mọi việc. Một số tình huống thường gặp như: Chị My bảo con dọn đồ chơi, nhưng con vừa dọn, vừa chơi và thậm chí không thể nào dọn xong phần của mình. Chị My yêu cầu con thay quần áo, nhưng con lại va phải cuốn sách và ngồi mải mê đọc sách mà quên mất lời dặn của mẹ… Đây chính là nguồn cơn cho sự giận dữ. 

Vậy nên, bí quyết của chị là trước khi lớn tiếng nhắc nhở, đến bên cạnh con xem con đang làm gì. Nói với con: “Chà, cái này chắc là thú vị lắm nên làm con chú ý mà quên cả lời của mẹ rồi.” “Con có nhớ là mình phải làm gì không? Con cần mấy phút để làm việc đó? ( Gợi nhắc và trao quyền). 

Tiếp đến, mẹ ghi ra những việc con cần thực hiện và đánh số thứ tự. Sau đó cho con xem bản danh sách các việc của mình. Khi con làm xong một việc, cho con đánh dấu tick vào phần việc đó.

Công cụ này đã giúp ích chị My rất nhiều. Có lần cậu con trai (lúc 4 tuổi) sau khi tự mình thực hiện xong tất cả các công việc, bé lấy giấy vẽ minh hoạ lại các hoạt động tự làm mà không cần mẹ nhắc. Bức vẽ đó thực sự rất dễ thương và thể hiện trí tưởng tượng của con, khi vẽ hình chiếc máy giặt hoặc bộ quần áo rất ngộ nghĩnh.

Ngoài ra, chị Hà My cũng gợi ý một mẹo nữa để con tự giác là tạo ra những ngày thử thách cho cả gia đình. Ví dụ như: Thử thách tự giác, thử thách một ngày không xem tivi, hoặc thử thách dậy sớm… Các thử thách này không phải để thi đua cạnh tranh giữa các thành viên, mà để khuyến khích các thành viên cùng thực hiện một hoạt động nào đó.

Tóm lại, chị My khẳng định giáo dục sớm không phải là những gì to tát mà hầu hết mọi người thường nghĩ đến. Giáo dục sớm - early childhood education chính là cách mà bạn tương tác với con. Đó là cách trẻ được cư xử hàng ngày, cách bạn nuôi dưỡng cảm xúc, hay dạy con các kỹ năng từ chính ngôi nhà của mình trong những năm đầu đời.

Đích đến của giáo dục sớm không phải để con trở thành "thần đồng", mà để con hoàn thiện nhân cách, cho con tình yêu vững vàng, mạnh mẽ để có thể hạnh phúc trong tương lai dù là ai đi chăng nữa.

“Nếu ai đó hỏi rằng, rồi con mình sẽ trở thành ai? Mình sẽ trả lời để trở thành chính người con muốn được trở thành. Mình không muốn định hướng con trở thành một phiên bản hoàn hảo nào đó. Con có thể là bất cứ ai, miễn là con cảm thấy mình có ý nghĩa, muốn được đóng góp và có nơi nào đó thuộc về. Nơi đó có thể là ba mẹ, hoặc một ai đó xa lạ mà chúng tìm thấy trong tương lai… “, chị Hà My nhấn mạnh.

Văn Anh

Ảnh: NVCC