Chúng ta nói gì khi nói về ước mơ? Có người thì khuyến khích theo đuổi ước mơ, sống cùng đam mê của mình. Có người lại cho rằng chúng ta nên thực tế, vì trước khi theo đuổi ước mơ thì phải sống đã. Ai cũng có quan điểm riêng và đều có phần đúng, tùy mỗi người chọn cách sống mà họ muốn. Tuy nhiên việc hạ thấp, cười nhạo ước mơ của người khác lại là điều chẳng nên chút nào.

Khi đam mê bị cười nhạo?

Trong chương trình Quà tặng cuộc sống được phát trên VTV3 ngày 10/4, tập Nhà thiên văn học đã có nội dung gây tranh cãi. Nội dung chính của video nói về một nhà thiên văn học có niềm đam mê bất tận với những vì sao nhưng lại bị những người xung quanh cười nhạo. Trong một lần mải mê ngắm sao, không để ý xung quanh, ông đã bị trượt chân ngã xuống cái giếng cạn. Một người thợ săn nghe tiếng kêu cứu liền ghé lại xem, nhưng sau khi nghe nhà thiên văn kể lý do ông ngã xuống giếng thì đã từ chối không cứu ông lên vì cho rằng ông đáng bị như thế.

Nhà thiên văn học vì mải nghiên cứu sao trời mà thường bị người xung quanh cười nhạo.

Thông điệp chính của video là phê phán những người mải theo đuổi đam mê mà quên mất sự đời. Tuy nhiên, nội dung câu chuyện lại có ý coi thường những người đam mê nghiên cứu, cống hiến hết mình cho khoa học. Hơn nữa, cái kết của câu chuyện với chi tiết thấy người gặp nạn mà không cứu được cho là thiếu nhân văn và phản giáo dục.

Nhiều người đã thể hiện sự phẫn nộ khi một video với nội dung tiêu cực, độc hại như vậy lại được phát trên sóng truyền hình quốc gia, đặc biệt là những hội nhóm về thiên văn học. Video này có thể khiến khán giả, nhất là các em nhỏ hiểu sai về ngành thiên văn, một ngành rất cần được chú trọng phát triển trong thời đại công nghệ.

Thậm chí ông còn bị bỏ mặc khi ngã xuống giếng.

Không có ước mơ nào là thấp kém

Anh Nguyễn Hữu Trí, giám đốc một công ty tư vấn hướng nghiệp, đào tạo kỹ năng, đồng thời là một influencer nổi tiếng từng chia sẻ về mô hình 3 loại ước mơ. Anh cho rằng ước mơ của con người có thể chia thành 3 loại chính.

Thứ nhất, ước mơ sở hữu, thường gắn với việc sở hữu một loại vật chất nào đó như nhà sang, xe xịn, điện thoại đắt tiền. Trước hết, phải khẳng định rằng ước mơ này hoàn toàn chân chính. Cách chinh phục loại ước mơ này là có tiền là mua được, dù có thể người ta phải bỏ ra nhiều thời gian, công sức để kiếm được số tiền lớn. Việc sở hữu thứ vật chất mình mơ ước mang đến cảm giác hạnh phúc tức thì nhưng cũng ngắn ngủi, khi người ta đã quen dần với sự sở hữu thì hạnh phúc sẽ dừng lại. Để tiếp tục thỏa mãn, họ phải chinh phục những mục tiêu sở hữu tiếp theo.

Anh Nguyễn Hữu Trí cho rằng có ba loại ước mơ.

Thứ hai, ước mơ hành động, người ta khao khát mình có thể làm được một việc gì đó, chẳng hạn như trở thành họa sĩ, nhà văn, nhiếp ảnh gia. Loại ước mơ này cũng đòi hỏi người ta phải đầu tư chi phí ban đầu, chẳng hạn mua thiết bị (máy tính, bảng vẽ) hoặc mua những khóa học. Loại ước mơ này đem đến cảm giác hạnh phúc lâu dài và ngày càng tăng cao. Tuy nhiên, người ta phải kiên trì, nỗ lực trong một thời gian dài và trong quá trình đó hầu như họ không kiếm được tiền. Nếu thành công, ước mơ này sẽ đem đến cho họ tài năng và cơ hội kiếm tiền.

Thứ ba, ước mơ cống hiến, khát khao làm được điều gì đó cho mọi người. Chẳng hạn trở thành bác sĩ chữa bệnh cứu người, trở thành giáo viên dạy kiến thức cho người khác. Nếu làm được thì những ước mơ này sẽ giúp người ta kiếm được tiền. Kiểu ước mơ này về hình thức cũng không khác những công việc kiếm tiền khác nhưng nó mang đến cảm giác ý nghĩa và tự hào. Tuy nhiên để thực hiện được ước mơ này, người ta phải có tài năng cốt lõi, hiểu biết về nhu cầu thị trường, nhiều nỗ lực tâm huyết và một số kỹ năng bổ trợ về quản trị và lãnh đạo.

Như vậy, các kiểu ước mơ có thể rất khác nhau nhưng ước mơ nào cũng đáng được trân trọng. Từ kiểu ước mơ thứ hai, người ta có thể tiến tới kiểu ước mơ thứ ba. Khi đã rèn luyện bản thân đủ để tạo ra một tài năng, người ta có thể đem tài năng đó cống hiến cho xã hội và nhận về những quyền lợi xứng đáng.

Trở lại với video Nhà thiên văn học, có thể tạm xếp ước mơ của nhà thiên văn học vào loại thứ hai. Ông dành cả đời để nghiên cứu những vì tinh tú. Chỉ có kẻ nông cạn mới cho rằng đó là mộng tưởng xa vời, đáng bị cười chê. Nếu như Galileo Galilei không nghiên cứu thiên văn và một mực bảo vệ chân lý “trái đất quay quanh mặt trời” thì không biết đến bao giờ người ta mới biết trái đất hình cầu chứ không phải là một mặt phẳng. Thiên văn học là ngành khoa học quan trọng và cần được chú trọng phát triển ở nước ta. Tuy nhiên một video với thông điệp sai lệch như vậy có thể làm lệch lạc tư duy của các em nhỏ. Hiện VTV3 đã gỡ video khỏi các nền tảng trực tiếp và đăng bài xin lỗi, nhưng những em nhỏ đã lỡ xem phải video này trên truyền hình thì rất khó để gỡ được nhận thức sai lầm ra khỏi đầu.

Vì sao nhiều người không có ước mơ?

Chị Chi Nguyễn – tiến sĩ giáo dục tại Mỹ, một influencer với thương hiệu The Present Writer từng có video chia sẻ về hành trình chinh phục ước mơ trở thành giáo sư đại học tại xứ cờ hoa. Sau đó chị nhận được nhiều phản hồi của nhiều bạn trẻ rằng họ không có ước mơ. Thậm chí có bạn còn nói nếu bây giờ Thần Đèn xuất hiện và cho bạn ba điều ước thì bạn cũng chẳng biết mình muốn gì. Sau đó chị đã tiếp tục ra một video khác lý giải vì sao nhiều người không có ước mơ. Theo chị, có một số lý do chính là: gia đình không ủng hộ, nhiều người cũng không có thói quen “trò chuyện” với bản thân mình để biết mình muốn gì, ngoài ra còn có nỗi sợ thất bại và sợ bị người khác phán xét.

Chị Chi Nguyễn lý giải vì sao nhiều người không có ước mơ.

Về việc gia đình không khuyến khích ước mơ, theo chị có thể do hoàn cảnh sống tạo ra tư duy. Khi người ta phải lo cơm ăn, áo mặc từng ngày thì ước mơ được coi là thứ gì đó viển vông, xa vời. Bên cạnh đó, việc bị người khác phán xét, cười chê cũng bóp nghẹt những ước mơ của các em nhỏ từ trong trứng nước. Đó là lý do vì sao nhiều người không dám mơ và cũng không biết ước mơ của mình là gì.

Ước mơ có thể là chiếc kim chỉ nam đưa một người đến với những điều tuyệt vời. Chị Chi cho rằng, nếu không có ước mơ, chị đã chấp nhận một công việc văn phòng ổn định ở Việt Nam thay vì đi du học thạc sĩ, tiến sĩ và trở thành giáo sư đại học ở nước ngoài. Đây không phải là ước mơ dễ thực hiện nhưng khi người ta có niềm tin mãnh liệt và quyết tâm hành động thì họ sẽ đạt được điều mình muốn.

Ước mơ dù nhỏ bé hay lớn lao, dù thuộc dạng mô thức nào cũng đáng được trân trọng và khuyến khích thay vì phán xét và vùi giập.

I Am NGA

Ảnh: Sưu tầm