Thói quen chỉ trích bản thân có thể gây bất lợi cho bạn như thế nào?

Trong cuộc đời mỗi người, chúng ta đều khó tránh khỏi những lúc tự vấn bản thân và cảm thấy mình đầy sai lầm, khuyết điểm. Tình trạng tự phê bình này nếu để tiếp diễn cao trào sẽ khiến bạn chỉ nhìn thấy tiêu cực của chính mình.

Thói quen chỉ trích bản thân đôi khi khó kiểm soát, thậm chí nhiều người còn không nhận thức ra nó đã ăn sâu vào tâm trí họ. Chuyên gia tâm lý cảnh báo: Thói quen này có thể phản tác dụng và ảnh hưởng không tốt đến đời sống tinh thần của bạn.

Thói quen tự phủ định bản thân lâu ngày trở thành ám thị tâm lý, khiến bạn tự tin, nhút nhát, sợ hãi với mọi vấn đề xảy đến, mất đi khả năng chấp nhận rủi ro và cơ hội vượt qua thử thách để thành công.

Không ít người rõ ràng rất có năng lực nhưng sau một hoặc vài lần thất bại, họ không ngừng tự hỏi, tự trách và phê bình chính mình, liên tục khẳng định mình là kẻ bất tài và không có cơ hội đạt được thành tựu. 

Hành vi tự phán xét này vô cùng nguy hiểm. Nó khiến bạn trở thành người hay so sánh với người khác theo chiều hướng tiêu cực, luôn hoài nghi bản thân, dễ phản ứng cực đoan gây hỏng việc. Thế là bạn lại càng lún sâu vào cái vòng lẩn quẩn độc hại do chính mình tạo nên.

Tuy nhiên nói như vậy không có nghĩa là bạn nên bỏ qua lỗi lầm của mình. Bạn cần học cách đánh giá lại những việc đã xảy ra, thừa nhận sai sót nếu có nhưng không được phép để chúng kiểm soát tâm trí bạn. 

Mẹo giúp bạn vượt qua tâm lý tự trách

Dù có thể sẽ khó khăn và mất nhiều thời gian để bạn luyện tập nhưng nếu kiên trì áp dụng những mẹo đơn giản sau, bạn sẽ cải thiện được thói quen chỉ trích bản thân hiệu quả.

Đừng bao giờ chối bỏ sự tiến bộ hay thành công của bạn

Con người có xu hướng dễ tập trung vào sai lầm và thất bại của mình, thậm chí dùng nó để phủ nhận mọi thành tựu dù nhỏ nhất. Điều này dễ khiến bạn lún sâu vào tâm lý tự trách và luôn suy nghĩ tiêu cực về bản thân.

Nếu bạn đang giày vò bởi cảm xúc tự phán xét chính mình, hãy cố gắng để mình yên tĩnh lại và nghĩ về những gì bạn đã làm được. Viết ra những thứ bạn tự hào dù nó nhỏ đến mức nào. Bạn sẽ ngạc nhiên với danh sách “thành tựu” của mình đấy.

Điều tiên quyết là bạn phải tử tế với chính mình

Hãy tập thói quen nói chuyện với bản thân giống như bạn trò chuyện với một người bạn. Có bao giờ bạn khư khư khẳng định họ vô dụng không? Chắc chắn là không vì rõ ràng bạn biết điều đó sẽ làm tổn thương đối phương.

Tương tự, bạn cũng cần học cách tử tế, bao dung với chính mình. Điều này sẽ giúp bạn dần dần biết cách tự yêu quý và tôn trọng bản thân. Một người hiểu rõ mạnh - yếu của mình sẽ không dễ dàng bị chi phối bởi cảm xúc tiêu cực nữa.

Tập trung vào hiện tại

Thông thường, cảm giác tự trách đa số là do những lỗi lầm, thất bại đã xảy ra trong quá khứ. Vì vậy, muốn cân bằng tâm lý, bạn nên tập trung vào hiện tại và những gì có thể cải thiện trong tương lai.

Hãy nhớ, bất kể quá khứ như thế nào, bạn vẫn còn cơ hội để tốt hơn ngay thời điểm hiện tại và cả tương lai. Chính vì thế, bạn không cần đắm chìm trong sự tự trách ở quá khứ làm ảnh hưởng cuộc sống sắp tới.

Bạn cần có hành động thực tế

Tự phê bình và phủ định bản thân có thể khiến bạn ngày càng tiêu cực, không muốn làm gì cả. Để thay đổi hiện trạng này, bạn nên vực dậy tinh thần mà hành động thiết thực, dù chỉ là một sở thích hay một việc rất nhỏ.

Sự tiến bộ và thành tựu đạt được sẽ giúp bạn cảm thấy tự tin hơn. Điều này không những cải thiện tâm lý tích cực mà còn thúc đẩy bạn dễ gặt hái thành công trong những việc lớn hơn.

Đừng ngại gặp bác sĩ tâm lý nếu cần thiết

Khi bạn nhận thấy mình không thể vượt qua cảm xúc tiêu cực, hãy nhờ sự hỗ trợ từ nhà trị liệu chuyên nghiệp. Không có gì phải xấu hổ khi bạn quan tâm đến sức khỏe tinh thần của mình.

Hy vọng bài viết sẽ giúp bạn đủ bản lĩnh để vượt qua thói quen chỉ trích bản thân, ngày càng tự tin và lạc quan trong cuộc sống.

Thiên Khuê (Theo Health)