Bất cứ khi nào những kẻ nghiện phim rơi vào cuộc tranh luận về các đạo diễn Anh Quốc tài ba, một loạt các tên tuổi sẽ nổi lên như David Lean, Carol Reed, Ken Loach, John Boorman, Nicolas Roeg... Nhưng tất cả những thành tích của những tài năng trên cộng lại cũng không thể nào so bì được với Alfred Hitchcock, kẻ đã định nghĩa lại cả một dòng phim kinh dị của Hollywood với bom tấn “Psycho” (Tạm dịch: Kẻ tâm thần) năm 1960 đủ làm cho nhiều thế hệ của nước Mỹ phải ám ảnh việc tắm dưới vòi sen.

Nếu muốn hiểu thấu đáo và sâu xa cái chất dị biệt trong dòng phim của ông, chúng ta cần phải nhìn vào cuộc đời cá nhân của Hitchcock, bởi phim chính là chiếc gương phản ánh tinh thần của đạo diễn chân thực nhất. Tất cả những bộ phim do Hitchcock sản xuất, về bản chất, đều mang nặng yếu tố “tâm lý”, đào sâu đến những cảnh giới nội tâm của nhân vật cũng như chính khán giả đang ngồi trước màn hình.

 

Cậu bé Alfred Hitchcock được sinh ra vào năm 1899 ở Anh trong một gia đình đạo Tin Lành nghiêm khắc. Hiển nhiên, cha mẹ cậu tin vào những kỷ luật hà khắc và họ áp dụng lên cậu như một phương thức giáo dục. Mẹ của Hitchcock đã từng bắt ông phải đứng nhón chân trên giường của bà như một hình phạt. Ông đã tái hiện việc này thông qua bộ phim Psycho. Theo như nhiều nhà nghiên cứu tâm lý, việc sử dụng hình ảnh của những cô gái tóc vàng mắt xanh xinh đẹp trong phim với vai trò nhân vật chính là một cách để Hitchcock thỏa mãn “Mặc cảm Ơ-đíp” (nhân vật nhà vua Oedipus trong thần thoại Hy Lap - hội chứng phức cảm về mẹ khiến cho đàn ông luôn chọn người phụ nữ giống mẹ mình).

Trải qua thơ ấu trong rực rỡ của thời đại nữ hoàng Victoria; trưởng thành bởi loạn lạc, chiến tranh, bạo lực và bất ổn của đầu thế kỷ 20, Hitchcock mang trong mình nhiều suy tưởng cùng mâu thuẫn. Và qua phim ảnh, một cách vô thức hay có ý thức, ông đã tìm cách kết nối được tâm lý của mình cùng những khán giả đang ở trước màn hình. Bất cứ khi nào có cơ hội, Hitchcock không ngại ngần đẩy cảm xúc của khán giả lên đến cao trào, thao túng họ, khiến họ khiếp sợ và nhớ mãi. Và ông chưa bao giờ thất bại qua hàng loạt bộ phim đình đám như Psycho (1960), Vertigo (1958), Rear Window (1954), North By Northwest (1959), Marine (1964), The Birds (1963)...

 

Với phim của Hitchcock, mọi thứ không phơi bày rõ ràng trước mắt mà ẩn hiện chớp nhoáng qua từng thước phim. Điều đó buộc khán giả phải vận dụng trí tưởng tượng của mình và từ đó, nỗi sợ xuất hiện dần, như cơn mưa ngấm vào lòng đất tạo thành những mạch ngầm ám ảnh, không phải chỉ tồn tại trong thoáng chốc ngắn ngủi ở rạp phim mà còn theo những bước chân của họ đến tận cửa nhà.

 

Trong "Psycho", Hitchcock không mô tả trực tiếp và thẳng thừng khoảnh khoắc bị đâm của nữ nhân vật chính tại buồng tắm. Ông làm cho khá giả giật thót mình bởi cái bóng mờ mờ đen đặc trong qua lớp rèm buồng tắm chậm rãi tiến về phía nữ chính. Sau đó là một cú đâm hụt, một cảnh giằng co kịch liệt giữa sự sống và cái chết. Cuối cùng, khi mọi thứ đã ngã ngũ, nhân vật chính không thể có một cơ hội để sống sót, ông hạ màn bằng hàng loạt những vết máu loang chảy tràn trong bồn tắm cùng đôi bàn tay chới với bám lấy bức tường sứ màu xanh.

Chẳng có lấy một thước phim nào đáng để gọi là bạo lực, chẳng có những cảnh xẻ thịt người ghê tởm, chỉ có tiếng hét đầy ám ảnh của nhân vật cùng dòng máu chảy tràn trong bồn tắm, vậy mà ông đã làm cả nước Mỹ phải “sợ hãi” một thời gian dài. Bản thân nữ nhân vật chính, Janet Leigh, cũng phải thừa nhận, sau trải nghiệm trong "Psycho", cô không bao giờ tắm vòi sen trừ những trường hợp bắt buộc.

 

Bên cạnh kỹ thuật dẫn dắt cảm xúc của khán giả, Hitchcock còn nổi tiếng là kẻ phá vỡ luật lệ. Psycho có lẽ là bộ phim đầu tiên của Hollywood mà nữ nhân vật chính xuất hiện chưa quá ⅓ thời lượng phim còn người đảm nhiệm vai trò thì lại là một nữ minh tinh hạng A thời bấy giờ.

Một điều thú vị nữa là những nhân vật tội phạm của Hitchcock luôn mang đầy trong người sự mâu thuẫn như chính bản thân ông. Nhân vật nam chính thường là những kẻ lịch lãm, thông minh trác tuyệt. Còn nữ chính lại xinh đẹp cổ điển với mái tóc vàng và đôi mắt xanh, nhưng khi cần thiết, họ có thể trở nên quyết đoán và lạnh lùng không thua kém bất kỳ gã đàn ông nào. Ông không thích tái hiện lại hình ảnh của những bà nội trợ thường ngày ở nước Mỹ vào thập niên 1960, ông muốn những người nội trợ đến rạp để tận hưởng một điều gì khác hơn là chỉ thấy một bản thân tầm thường đang rửa chén bát ở trên đó.

 

Bất chấp những thành tựu đóng góp cho nền điện ảnh Mỹ, cùng cái tên bảo chứng cho phòng vé, Hitchcock chưa bao giờ được trao bất kì giải Oscar nào. Khi đã đến cuối đời, ông được viện Điện ảnh Mỹ trao tặng giải Thành tựu cuộc đời. Năm 1980, Nữ hoàng Anh Elizabeth II đã phong tước hầu cho ông. Ba tháng sau, Alfred Hitchcock chết vì bệnh suy thận. Ông được hỏa thiêu và tro rải ra biển Thái Bình Dương.