Nguy cơ sốc phản vệ có thể xảy ra

Liên quan tới vụ việc bé Phạm Thị Thu H. (9 tháng tuổi, ở Khánh Nhạc, Yên Khánh, Ninh Bình) được Bệnh Sản nhi Ninh Bình chẩn đoán bị sốc phản vệ do thuốc Lincomycin, gia đình cho biết, bé H. đã bảo toàn được tính mạng nhưng để lại di chứng bại não suốt đời. Được biết, gia đình bé H. nhờ một y sĩ gần nhà tiêm thuốc điều trị viêm phổi cho con.

Bé H. bị sốc phản vệ do tiêm kháng sinh tại nhà, hiện đang điều trị tại khoa Thần kinh, Bệnh viện Nhi Trung ương.

Trao đổi với chúng tôi, bác sĩ NguyễnThanh Sang, Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh, cho hay theo nguyên tắc tất cả các loại thuốc tiêm tĩnh mạch đều có phần trăm rất nhỏ gây sốc phản vệ. Đây là điều xảy ra không theo sự mong muốn của bác sĩ do cơ địa của trẻ bị sốc. Không chỉ có kháng sinh mà ngay cả các loại loại khoáng và vitamin C dạng tiêm truyền tiêm vào vẫn có thể gây sốc.

Sốc phản vệ là một trong những sự cố không mong muốn trong y khoa. Đây là phản ứng hệ thống cấp, xảy ra khi có sự xâm nhập của dị nguyên (thuốc) vào cơ thể. Đặc điểm khi xảy ra sốc phản vệ có đặc tính thấm thành mạch, phù nề, xuất tiết niêm mạc, co thắt cơ trơ dẫn tới trụy tim mạch, suy hô hấp và dẫn tơi tử vong.

PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, Nguyên Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai cho biết: “Thuốc tiêm truyền nào cũng có nguy cơ bị sốc phản vệ, không may rơi phải trường hợp nào thì phải chịu. Theo nguyên tắc, khi dùng kháng sinh không cần phải thử phản ứng. Bởi vì, nếu cơ địa bị sốc phản vệ với loại thuốc đó thì dù liều lượng cực nhỏ (thử thuốc) vẫn có thể gây sốc phản vệ”.

Theo các chuyên gia, sốc phản vệ là một sự cố không mong muốn, không phải do lỗ của bác sĩ. Khi xảy ra sốc phản vệ cần phải nhanh chóng sơ cứu theo đúng phác đồ của Bộ y tế đã đưa ra để cứu sống được bệnh nhân.

Thuốc kháng sinh Lincomycin không dùng phổ biến trong viêm phổi

Nói thêm về việc dùng thuốc kháng sinh Lincomycin để tiêm truyền tại nhà, bác sĩ Sang khuyến cáo: “Với tất cả các loại thuốc tiêm truyền đều cần phải nhập viện để tiêm chứ không được tiêm ngoài bệnh viện. Nếu không nhập viện, bệnh nhân cũng phải vào trạm xá để tiêm, truyền. Khi chăm sóc trẻ, nếu trẻ có dấu hiệu chuyển biến nặng cần phải báo cáo với bác sĩ, tuyệt đối không tự ý bỏ điều trị ra bên ngoài để tiêm thuốc sẽ rất nguy hiểm.

Cũng theo bác sĩ Sang, thuốc Lincomycin không được dùng phổ biến trong điều trị viêm phổi. Vì khi chỉ định dùng loại thuốc này sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra viêm phổi là gì và nguồn gốc bệnh nhân mắc ở đâu. Ví dụ cần phải xác định viêm phổi của trẻ nhỏ từ cộng đồng hay từ bệnh viện, cộng với quả xét nghiệm đờm nuôi cấy phát hiện ra vi khuẩn nhạy với kháng sinh Lincomycin sẽ được bác sĩ sử dụng. Đây là một loại thuốc kháng sinh dùng có chỉ định, không được dùng phổ biến.

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định dùng Lincomycin ngay nếu qua khám lâm sàng mà trẻ có triệu chứng nặng. Tuy nhiên, phần lớn các trường hợp vẫn phải nuôi cấy đờm để biết nhiễm vi khuẩn gì và dùng kháng sinh phù hợp.

“Thuốc Lincomycin chỉ được dùng trong các trường hợp có nhiễm trùng nặng. Đây là dòng kháng sinh điều trị viêm phổi khi có vi khuẩn yếm khí. Nếu bị nhiễm loại vi khuẩn này trẻ sẽ bị rất nặng”, bác sĩ Sang nói.

Đồng quan điểm với bác sĩ Sang, PGS.TS Dũng cho biết thêm: “Thuốc Lincomycin ít khi dùng trong điều trị viêm phổi. Thuốc chỉ được dùng trong điều trị viêm phổi có vi khuẩn yếm khí. Tuy nhiên, vi khuẩn yếm khí rất ít khi gặp trong viêm phổi. Thuốc chỉ được sử dụng trong điều trị bệnh khi bác sĩ nghi ngờ bệnh nhân có vi khuẩn yếm khí hoặc tụ cầu (thuốc có tác dụng một chút)”.

Ngọc Minh