Vượt qua cú sốc con dị tật

Đi siêu âm thai 22 tuần tuổi, mọi thứ dường như sụp đổ dưới chân chị Ngọc Anh (Nghệ An) khi bác sĩ nói em bé bị sứt môi. Chị không thể tưởng tượng nổi tại sao em bé lại bị dị tật khi hai vợ chồng bình thường, gia đình không có ai bị như vậy. Dù trước đó, lúc đi siêu âm 18 tuần, bác sĩ nói thai hoàn toàn bình thường.

Bác sỹ an ủi chị rất nhiều, rằng hiện giờ y học đã tiến bộ, phẫu thuật cho em bé trước khi biết nói có thể giúp em bé nói gần như bình thường và môi lành lặn. “Sau sinh bao lâu thì có thể phẫu thuật chỉnh hình hàm cho bé và phẫu thuật có phục hồi hoàn toàn khả năng nói không? Vợ chồng mình cần chăm sóc em bé như thế nào sau sinh?”, chị Ngọc Anh trăn trở.

Trẻ bị dị tật sứt môi hoàn toàn có thể sửa chữa và có gương mặt bình thường như bao đứa trẻ khác. Ảnh minh họa. 

Giải đáp thắc mắc này, GS. TS Trịnh Đình Hải, Giám đốc Bệnh viện Răng Hàm Mặt TW khẳng định: "Nguyên nhân một phần do di truyền, môi trường sống nhiễm hóa chất, mẹ dùng thuốc. Nhưng phổ biến nhất là do mẹ bị nhiễm vi rút cúm, nhiễm trùng trong 3 tháng đầu mang thai. Nếu được chăm sóc, điều trị đúng thời điểm, đứa trẻ dị tật sứt môi, hở vòm miệng sẽ không phải chịu bất cứ một di chứng nào trong suốt cả cuộc đời sau này”.

Quy trình chăm sóc trẻ bị dị tật sứt môi

GS. TS Trịnh Đình Hải khuyên ngay khi phát hiện thai nhị bị dị tật sứt môi, cha mẹ có thể tới bệnh viện chuyên khoa răng hàm mặt để được tư vấn cách chăm sóc trẻ.

GS.TS Trịnh Đình Hải, Giám đốc Bệnh viện Răng Hàm Mặt Trung ương. Ảnh: Thu Hà

Thời kỳ sơ sinh, trẻ cần được ăn bằng bình sữa chuyên dụng có núm vú dài, van chống sặc một chiều dành cho trẻ bị sứt môi hở vòm miệng. Sữa ăn là sữa mẹ vắt ra hoặc sữa công thức.

Ngoài vấn đề dinh dưỡng, cha mẹ cần đảm bảo chăm sóc trẻ trong điều kiện tốt nhất như giữ vệ sinh da, mắt rốn, bình sữa, dụng cụ hút sữa. Trẻ cần được giữ ấm, tiêm phòng đầy đủ và tránh các môi trường lây nhiễm.

Để không bỏ lỡ cơ hội phục hồi, GS. Hải khuyến cáo cha mẹ cần cho con phẫu thuật đúng thời điểm "vàng".

Quy trình phẫu thuật như sau:

Trẻ 3 - 6 tháng, cân nặng trẻ trên 6kg: Đây là thời điểm thực hiện ca phẫu thuật khe hở môi đầu tiên. Sau phẫu thuật, trẻ cần được vệ sinh vết mổ hàng ngày, tránh va đập, cào xước. Không để nước mũi chảy làm nhiễm trùng vết mổ. Luôn ăn uống bằng thìa như lúc 1 tháng tuổi.

Trẻ được 16 – 24 tháng, cân nặng trên 10kg: Trẻ bước vào cuộc phẫu thuật khe hở vòm miệng thứ hai. Đây là thời điểm mổ có lợi cho sự phát triển về mặt ngôn ngữ và xương hàm của trẻ. Sau mổ, trẻ cần được ăn đồ mềm như sữa, cháo xay hoàn toàn trong hai tuần. Nếu trẻ biết súc miệng, hãy khuyến khích trẻ súc miệng hàng ngày.

Thực hiện đánh giá phát triển ngôn ngữ và xương hàm trên hàng năm sau mổ.

Huấn luyện trẻ thổi ống khi trẻ trên 2 tuổi để tăng cường chức năng cơ hàm.

Trẻ 3 tuổi: Thực hiện khám và học phục hồi ngôn ngữ và bố mẹ cần phải kích thích trẻ ngôn ngữ . Bởi nghiên cứu chỉ ra 70% trẻ dị tật môi vòm bị chậm phát triển ngôn ngữ.

Khi trẻ vào lớp 1: Nếu trẻ có những lỗi phát âm không thể sửa được như nói âm mũi, mệt khi nói thì cần phải thực hiện cuộc phẫu thuật đóng vạt thành hầu.

Trẻ 8 – 13 tuổi: Lúc đó, trẻ ở giai đoạn thay răng. Nếu trẻ chưa hoàn thiện đóng vòm, bác sĩ có thể lấy một đoạn xương cánh chậu ghép vào khe hở vòm miệng tạo thành vòm cung liên tục.

18 tuổi: Nếu trẻ bị sẹo mũi, mặt lưỡi cày thì tiếp tục phẫu thuật để hoàn thiện khuôn mặt.

Thu Hà