TNTS chuyển tải những thông tin của nhà chuyên môn về những quan niệm (đúng và không đúng) trong chăm sóc bà mẹ sau sinh theo phương cách dân gian, cổ truyền.  

Giữ ấm cơ thể tháng đầu 

PGS-TS Nguyễn Thị Bay, Khoa Y học cổ truyền (Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM) cho biết, trong tháng đầu tiên sau sinh, bà mẹ cần giữ ấm cơ thể tuyệt đối vì sau sinh mất rất nhiều máu, năng lượng và chất dinh dưỡng - làm sức đề kháng của cơ thể giảm sút, dễ bị cảm nhiễm từ những tác động bên ngoài.  

Theo quan niệm dân gian của người Việt, để giữ ấm cho mẹ và bé sau sinh, người ta thường cho nằm than, hơ nóng. Các bác sĩ không khuyến khích việc sản phụ nằm than nóng vì có thể gây nguy hiểm như than gây cháy, bỏng hoặc khi đốt than sẽ sinh ra nhiều khí CO2, gây độc cho cả mẹ và bé. Bác sĩ cho rằng có rất nhiều cách để giữ ấm cơ thể như: mặc ấm, uống nước ấm, chườm ấm bụng sau khi ăn, nằm trong không gian thoáng đãng và mát mẻ nhưng không có gió lùa, không để quạt và máy lạnh ở nhiệt độ quá thấp... Nhiệt độ phòng nên ở mức như thời tiết bình thường, có thể để máy lạnh ở mức 28 - 29 độ C (vì ở khí hậu nhiệt đới, nếu không sử dụng máy lạnh sẽ gây nóng bức khó chịu cho mẹ và em bé). 

Về quan niệm dân gian “sản phụ không gội đầu trong vòng 1 tháng đầu sau sinh để tránh đau nhức đầu và rụng tóc về sau”, theo PGS-TS Bay, điều này không đúng hoàn toàn. Bà mẹ sau sinh cần gội đầu thường xuyên để tránh mồ hôi gây nấm tóc, ảnh hưởng đến giấc ngủ... Nhưng khi gội đầu, sản phụ cần lưu ý: dùng nước ấm, pha thêm chút rượu sẽ làm bốc hơi nước nhanh hoặc dùng máy sấy để làm khô tóc, tránh để tóc ướt lâu. Sau khi tắm có thể thoa thêm ít rượu gừng hoặc dầu tràm giúp cho cơ săn chắc và làm ấm cơ thể.  

Có cần kiêng món ăn chua ?        

Theo bác sĩ, bà mẹ trong vòng một tháng sau sinh hạn chế xem ti vi, sử dụng máy tính quá nhiều - vì dễ gây mỏi mắt. Cần canh giờ cho con bú, ngoài việc tập trung hơn cho việc chăm sóc, vệ sinh cho bé, cần dành thời gian nghỉ ngơi nhiều để lấy lại sức. Bên cạnh đó, bà mẹ mới sinh vẫn có thể giao tiếp bình thường nhưng không nên nói lớn tiếng ảnh hưởng thanh quản, hầu họng gây tổn thương dây thanh âm.     

Các bà mẹ sinh mổ thường không xuống cân dễ như sinh thường là do ảnh hưởng của vết mổ làm sản phụ khó khăn đi lại sau sinh. Một số còn lo sợ nếu di chuyển nhiều sẽ làm vết mổ bị rách - đây cũng là quan niệm dân gian mà theo bác sĩ là hoàn toàn không đúng. Sau khi sinh mổ, người mẹ nên ngồi, đi lại chậm rãi, nhẹ nhàng, vận động điều hòa sẽ giúp vết mổ mau lành hơn. Không phải người mẹ nào sau sinh cũng tăng cân, nhiều trường hợp còn giảm cân khi cho con bú, chính vì vậy cần có chế độ dinh dưỡng hợp lý để bà mẹ vẫn có đủ dưỡng chất trong sữa để cho con bú mà vẫn giảm cân đều đặn, nhanh lấy lại vóc dáng. Một số quan điểm dân gian cho rằng sau sinh người mẹ cần kiêng cữ tránh đồ chua sợ sau này bị trung tiện nhiều, em bé bị tiêu chảy. Thì theo PGS-TS Bay, việc kiêng cữ này không đúng hoàn toàn, ăn chua hay bổ sung vitamin C ở mức độ chừng mực là tốt. Chỉ cần tránh thức ăn quá chua, quá mặn hay có tính hàn (lạnh) như ốc, cải chua... có thể gây tiêu chảy.    

Nên dùng món ăn có tính ấm  

Theo bác sĩ, những thực phẩm có tính ấm thường được sử dụng cho bà mẹ sau sinh như: nghệ, thịt kho tiêu, gừng... dùng được nhưng cần kết hợp thêm trong bữa ăn cùng với rau xanh, trái cây... Đặc biệt, từ xa xưa, dân gian và cổ truyền xem nghệ là thực phẩm rất tốt đối với bà mẹ sau sinh. Những món ăn có gia thêm nghệ: như thịt heo nạc kho nghệ, trứng hay cải xào nghệ, khổ qua xào nghệ giúp hoạt huyết, đẩy sản dịch ra nhanh, giúp hệ tiêu hóa tốt. Các món như giò heo, đu đủ xanh, su hào, củ sen, cam, bưởi, mè - có chứa các thành phần dinh dưỡng giúp tạo sữa nhiều cho sản phụ cũng được khuyên dùng.  

Bà mẹ có nên bó bụng sớm sau sinh?  

Các bà mẹ đều mong muốn lấy lại vóc dáng, vòng eo sau sinh. Điều đó có thể khiến nhiều bà mẹ nôn nóng. Một số sử dụng phương pháp bó bụng để mau đạt kết quả như mong muốn. Tuy nhiên, theo bác sĩ, việc bó bụng quá sớm, quá chặt ngay sau sinh có thể làm chèn ép mạch máu đến nuôi các cơ quan ở vùng bụng, làm ảnh hưởng xấu đến tiến trình lành sẹo tự nhiên đối với bà mẹ sinh mổ. Bên cạnh đó, sau sinh và chăm sóc con nhỏ vốn có nhiều áp lực, cộng với việc bó bụng chặt gây cản trở sinh hoạt làm cho tâm lý bà mẹ có thể bị ảnh hưởng tiêu cực. Cần ăn uống điều độ, cho con bú sữa mẹ hoàn toàn, tập thể dục nhẹ nhàng khi các vết khâu đã lành sẽ giúp các bà mẹ lấy lại vóc dáng.  

(Theo Thanh Niên)